Met het openbaar vervoer kun je in Bolivia prima reizen. We zouden het zelfs aanraden. Maar zo vanzelfsprekend georganiseerd als in ons Nederland is het niet. Qua veiligheid zit het eigenlijk wel goed, voor Zuid-Amerikaanse standaarden althans. Wegen als de befaamde ‘Death Road’ kun je misschien beter overslaan, of juist opzoeken als je een thrillseeker bent. Ga er vanuit dat tijdschema’s een richtlijn zijn, personeel en chauffeurs geen Engels spreken en prijzen afhankelijk zijn van wie er achter de balie staat of de taximeter bedient. Wegen zijn veelal nog onverhard en daardoor vrij oncomfortabel en duren uren en uren. En dan hebben we nog niet eens benoemd dat het ook hard kan regenen in Bolivia en wegen in modderstromen kunnen veranderen. Oké, wat had je anders verwacht? Ondanks dit, of juist daardoor, is reizen door Bolivia met het openbaar vervoer de beste optie. Door het publieke vervoersnetwerk te gebruiken, kom je in aanraking met de vriendelijke Bolivianen, zij helpen je graag op weg. Naast het feit dat het enorm goedkoop is, is het ook geen straf om uren naar het prachtige landschap te mogen kijken door een stoffig raampje. In deze blog delen we vanuit eigen ervaring de mogelijkheden om te reizen in Bolivia: Per bus en vliegtuig, en geven we je ook wat informatie over het reizen met de trein.
Lange afstandsbussen
De meeste reizigers laten zich over grote afstanden per bus vervoeren. In de binnensteden loont het al gauw een taxi te nemen. Op de centrale busstations in bijna elke dorp en zeker elke stad kun je buskaartjes kopen; voor luttele euro’s wordt je uren verder afgezet. Oftewel, het kost niets (ga uit van 15 USD voor 500 km of 1,5 USD per te reizen uur, per persoon). Maak je geen zorgen over het in voren moeten boeken. Wanneer je weet wanneer je wilt reizen, ga je een maximaal een paar dagen van de voren tot de avond ervoor naar een loket waar ze jouw bestemming aanbieden. Er is een enorm aanbod van busbedrijfjes en vaak rijden bussen meerdere malen per dag/nacht. Doe geen moeite uit te zoeken welke aanbieder het goedkoopst is; ze passen allemaal de prijzen aan elkaar aan. Ervaringen van verschillende partijen kunnen online gevonden worden. Boeken kan niet online: dus via het hostel of gewoon even naar het station!
Lange afstandsbussen heb je in verschillende mogelijkheden. Van zeer luxe dubbeldekkers tot comfortabele stadsbussen. Je hebt dan de keuze uit 3 soorten ‘cama’, wat vertaalt kan worden als bedden.
- Kies full-cama voor een stoel die je horizontaal kunt leggen. Met name handig voor nachtritten en erg lange afstanden.
- Kies cama wanneer een stoel die in een relaxte hoek gezet kan worden om te slapen, met ruime beenruimte, voldoende is.
- Kies semi-cama als je goedkoop maar comfortabel wilt reizen. Aardig wat beenruimte, een stoel die als een vliegtuigstoel naar achter kan worden gezet.
Uit ervaring kunnen we zeggen dat het absoluut niet nodig is zelf eten mee te brengen. Een snackje kan, maar bij elke stop stromen de verkopers de bus in om hun lokale lekkernijen te slijten voor weinig geld. Drink genoeg, maar niet zoveel dat je continu naar het toilet moet: het meestal aanwezige toilet is op slot zodat de chauffeur het niet schoon hoeft te maken. Toch hoge nood? Spring dan uit de bus wanneer mogelijk, om geen stennis te hoeven gaan schoppen dat je de sleutel wilt!
Bussen draaien non-stop films op maximaal volume. Dus wanneer je houdt van illegaal verkregen films in slechte kwaliteit kom je zeker aan je trekken, anders is het de overweging waard oordopjes mee te nemen en een dekentje tegen de airco. Je bagage wordt gelabeld en mag gratis mee, maar houd bij elke stop dat het luik open gaat in de gaten of jouw backpack wel blijft liggen.
Tijdens de rit komt een mannetje, onherroepelijk, bij je langs om vertrekbelasting te innen. Wat is dat in hemelsnaam, vraag je je dan af. Maar stel geen vragen, betaal gewoon die omgerekende 25 eurocent. Het hoort er schijnbaar echt bij.
Wil je reizen tussen bestemmingen die niet uren van elkaar liggen, dan kun je kiezen voor microbusjes. Een microbusje brengt je voor vastgestelde tarieven met een kleinere groep naar de gewenste bestemming. Zodra je een groepje mensen gevonden hebt die hetzelfde plan hebben, rijdt de chauffeur aan. Ongeveer de helft duurder dan de grote bus en ze gaan ook geen honderden kilometers ver, maar dit alternatief kan een nog altijd een goedkoop alternatief zijn wanneer je je sneller wilt verplaatsen en niet gebonden bent aan vertrektijden.
Vliegen
Een prima alternatief om grote afstanden af te leggen in Bolivia is vliegen. Het kost je uiteraard wat meer, maar het bespaart je wellicht een hernia en in ieder geval veel tijd. Dit geeft opties voor andere activiteiten terwijl je aan de andere kant wel het moois langs de route mist. De overweging waard blijkt, vooral wanneer we de prijzen vergelijken: de 715 km lange busrit van La Paz naar Sucre zou ons 10 uur en 16 USD kosten per persoon, de 715 km lange vlucht van La Paz naar Sucre zou ons (vanaf inchecktijd tot centrum Sucre) 4 uur en 50 USD kosten per persoon. Enkele reis. Wij kozen ditmaal voor optie 2.
Een betrouwbare luchtvaartmaatschappij is Boliviana de Avacion (BOA). Via de eigen website is boeken een eenvoudig klusje; vraag wanneer het Spaans je niet eigen is of iemand in het hostel je kan helpen.
Amazonas vliegt met name naar de, hoe raad je het, amazone. Deze maatschappij staat echter niet bekend om haar betrouwbaarheid qua materiaal en nakomen van vertrektijden. Boek daarom zo kort als mogelijk in voren bij deze maatschappij en laat je vlucht telefonisch nog eens bevestigen de dag voor vertrek.
Iets meer afgelegen bestemmingen kunnen ook met de militaire luchtvaart worden bereikt. Transporte Aéreo Militar (TAM) is in de regel ook goedkoper dan commerciële luchtvaartmaatschappijen, maar kan niet online geboekt worden. Zoek een tussenpersoon in de stad op, boeken in voren wordt sterk geadviseerd.
Trein
De minst populaire manier van vervoer in Bolivia is de trein. Wat ooit highclass was, is nu vergane glorie. Toch zijn er nog mogelijkheden. Tegenwoordig zijn er nog 2 treinnetwerken actief:
- In het oosten rijdt de Ferroviaria Oriental op 2 lijnen van Santa Cruz. Eén naar de Braziliaanse grens bij Quijarro en één naar het in het zuiden gelegen Yacuiba bij de Argentijnse grens. De ritten worden als behoorlijk saai en eentonig beschouwd.
- Het westen kent het Empresa Ferroviaria Andina. Deze vertrekt van Oruro via Uyuni, Tupiza en Villazón naar de Argentijnse grens. Van Uyuni vertrekt wekelijks een trein richting Chili. Deze rit is naar het schijnt prachtig!
Laatstgenoemde is een goed alternatief om de lange busreis van La Paz naar Uyuni te vermijden. Met de bus ga je van La Paz naar Oruro, waar je op de trein stapt. Deze opties zijn mogelijk, met in acht name van vertragingen en wijzigingen:
- Expresso del Sur vertrekt op dinsdag en vrijdag, duurt 7 uur en kost naar klasse tussen de 7 en 16 USD.
- Wara Wara del Sur vertrekt op woensdag en zondag. Deze rit duurt 7,5 uur en kost ook naar klasse tussen de 5 en 11 USD. Per persoon, natuurlijk.
Wat wel en niet doen?
Naast bovenstaande informatie geven we je nog graag enkele andere tips mee voor het reizen door Bolivia:
- Rijdt zelf niet! De wegen en verkeersregels zijn ietwat anders dan we gewend zijn. Voor 50-100 USD per dag zijn privé chauffeurs te boeken, mocht je graag per auto gaan.
- Draag je kostbaarheden op je lijf in het openbaar vervoer, uit het zicht.
- Wanneer je bagage in een ruim moet stallen, haal de meest kostbare bezittingen er dan uit en neem deze mee in de bus. Doe een slot op je tas en maak het, vooral in de nacht en als je slaapt, met een kabeltje en slot vast aan het bagagerek in de bus.
- Beoordeel zelf je chauffeur. Drank in het verkeer is in Bolivia niet vreemd. Oordeel zelf of je chauffeur bekwaam is de weg op te gaan.
- Neem voldoende water en snacks (zout) mee, aangezien afstanden lang zijn en temperaturen hoog. Neem toiletpapier mee en ontsmettingsmiddel voor je handen.
- Let op zakkenrollers. Busstations zijn hier een walhalla voor. Pas op!
- Als je in de nacht op straat moet reizen, laat je hostel, de barman of ober dan een taxi voor je bellen. Rondzwerven op straat op zoek naar een taxi is geen goed idee.
- Draag alsjeblieft je gordel als deze aanwezig is!
Heb jij zelf een mooie reiservaring met het openbaar vervoer van Bolivia? Deel hem!
